Nowa broń w walce z przestępczością gospodarczą. Brytyjska ustawa ECCTA może mieć skutki także dla polskich firm. Od września 2025 w pełni wchodzi w życie.

26 października 2023 roku w Wielkiej Brytanii weszła w życie ustawa o przestępczości gospodarczej i przejrzystości korporacyjnej (Economic Crime and Corporate Transparency Act – ECCTA). Choć to akt brytyjskiego parlamentu, jego skutki mogą sięgać znacznie dalej – również do firm z Polski, które działają lub współpracują z partnerami w Zjednoczonym Królestwie. Nowe przepisy przewidują surowe konsekwencje dla organizacji, które nie wprowadzą odpowiednich mechanizmów zapobiegających nadużyciom. Od 1 września wchodzi w życie istotna zmiana.

Czego dotyczy ECCTA?

ECCTA to rozbudowany pakiet legislacyjny mający na celu walkę z przestępczością gospodarczą, zwłaszcza w zakresie:

• oszustw finansowych (fraud),
• prania pieniędzy,
• nadużywania struktur korporacyjnych do ukrywania beneficjentów rzeczywistych,
• fałszywych danych rejestrowych firm.

W ramach ustawy wprowadza się szereg nowych obowiązków dla firm zarejestrowanych w Wielkiej Brytanii, ale także rozszerza się zakres odpowiedzialności karnej dla osób zarządzających – tzw. senior managers.

---

Od kiedy obowiązują nowe przepisy?

• 26 października 2023 – ECCTA otrzymała królewską aprobatę i weszła w życie.
• Od grudnia 2023 – zmieniono zasady odpowiedzialności karnej podmiotów zbiorowych; firma może zostać pociągnięta do odpowiedzialności, jeśli przestępstwo popełnił menedżer wyższego szczebla.
• Od marca 2024 – Companies House, brytyjski odpowiednik KRS, zyskał nowe uprawnienia, w tym: weryfikacja tożsamości dyrektorów, możliwość odrzucania fałszywych danych, obowiązek posiadania „prawdziwego” adresu korespondencyjnego i zgłoszenia kontaktu e-mail.
• Od września 2025 – wejdzie w życie nowe przestępstwo: „niewdrożenie działań zapobiegających oszustwom” (failure to prevent fraud). Odpowiedzialność będą ponosić firmy, które nie zapewniły tzw. rozsądnych procedur przeciwdziałających nadużyciom.

---

Jakie sankcje przewiduje ECCTA?

Nowa ustawa wprowadza szeroki wachlarz konsekwencji:

• sankcje finansowe bez górnego limitu,
• odpowiedzialność karna członków kierownictwa,
• obowiązki rejestrowe i wizerunkowe, których zaniedbanie może skutkować nawet wykreśleniem firmy z rejestru,
• ryzyko reputacyjne – dane firm będą jawnie dostępne, a Companies House może zgłaszać naruszenia do służb ścigania.

---

Rygory compliance: jakie działania są „rozsądne”?

Home Office ogłosił projektowy zbiór 6 zasad, które powinny stanowić fundament każdej procedury zapobiegającej fraudowi:

1. Zaangażowanie kierownictwa (tone from the top)
2. Ocena ryzyka oszustw w kontekście działalności
3. Odpowiednie procedury i kontrole wewnętrzne
4. Staranność przy relacjach zewnętrznych (due diligence)
5. Szkolenia i komunikacja
6. Monitoring i przegląd procedur

Wszystkie muszą być „proporcjonalne” – ale jednocześnie realnie wdrożone i udokumentowane. Formalizm nie wystarczy.

---

Czy ECCTA dotyczy polskich firm?

Tak, i to w kilku istotnych aspektach:

1. Polskie firmy działające przez spółki w UK

Jeśli firma z Polski prowadzi działalność gospodarczą za pośrednictwem zarejestrowanej spółki w Wielkiej Brytanii (np. Ltd lub LLP), to ECCTA w pełni ją dotyczy. Trzeba zaktualizować dane w Companies House, spełnić wymogi weryfikacji tożsamości oraz zidentyfikować rzeczywistych beneficjentów.

2. Polskie firmy współpracujące z brytyjskimi partnerami

Nowe przepisy będą wymuszać na brytyjskich firmach rygorystyczną weryfikację swoich kontrahentów. Polskie firmy mogą być zobowiązane do przedstawiania polityk zapobiegających oszustwom, procedur AML, lub nawet wprowadzenia konkretnych działań prewencyjnych (np. whistleblowing, audyty dostawców).

3. Działania z elementem brytyjskim

Jeśli firma z Polski prowadzi działania marketingowe, transakcyjne lub sprzedażowe, które mają odbiorców w Wielkiej Brytanii, a dojdzie do nadużycia – może znaleźć się w kręgu zainteresowania brytyjskich służb. ECCTA zawiera elementy o zasięgu eksterytorialnym.

---

Wnioski dla compliance managerów i zarządów

ECCTA to nie tylko zmiana brytyjskiego prawa – to nowy standard w podejściu do przejrzystości korporacyjnej i zarządzania ryzykiem oszustw. Nawet jeśli polska firma formalnie nie ma siedziby w UK, jej partnerzy, klienci lub inwestorzy mogą oczekiwać zgodności z nowymi regulacjami.

Co warto zrobić już teraz:

• przeanalizować strukturę właścicielską i rejestrową,
• wdrożyć (lub uaktualnić) procedury antyfraudowe,
• zidentyfikować i przeszkolić osoby pełniące funkcje menedżerskie,
• przygotować się do odpowiedzi na zapytania brytyjskich kontrahentów.

---

ECCTA to znak czasu. Odpowiedzialność za zapobieganie oszustwom staje się nie tylko wymogiem prawnym, ale i oczekiwanym standardem biznesowym – także w relacjach międzynarodowych.

ECCTA nie działa w próżni prawnej. W praktyce stanowi rozszerzenie logiki znanej z UK Bribery Act 2010 i Criminal Finances Act 2017 – ale z istotnymi nowościami w zakresie definicji winy, compliance defense i odpowiedzialności menedżerskiej.

Skontaktuj się, by porozmawiać, jak przygotować się do zmian.